Informujemy, że w dniu 13 lutego 2023 r. Rada Doskonałości Naukowej (dalej: RDN) podjęła – na podstawie art. 5 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574 z późn. zm., dalej: ustawa PSWiN) – uchwałę określającą:
- nowe dyscypliny wraz ze wskazaniem dyscyplin, z których zostały wyodrębnione;
- dyscypliny, których nazwa uległa zmianie wraz z przyporządkowaniem dotychczasowej nazwy dyscypliny do nowej nazwy;
- dyscyplinę, która została włączona do innej dyscypliny (w tym do dyscypliny w innej dziedzinie).
Uchwała RDN stanowi załącznik do nin. komunikatu.
Równocześnie wskazać należy, że w związku z brakiem przepisów przejściowych do rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 października 2022 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2202), co do zasady podmioty powinny stosować przepisy tej regulacji od dnia jej wejścia w życie. Tym samym nie można uznać za niedopuszczalne działań polegających na zastosowaniu w praktyce nowej klasyfikacji nauk od dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia do dnia podjęcia uchwały przez RDN. W przypadku, gdy zastosowanie w praktyce nowej klasyfikacji nauk przez podmioty przed podjęciem uchwały przez RDN nie było zgodne z tą uchwałą, podmioty powinny podjąć jeszcze raz stosowne działania wynikające z przyporządkowania ustalonego przez RDN.
Postępowania awansowe
Od dnia wejścia w życie ww. rozporządzenia, tj. od 11 listopada 2022 r., w postępowaniach w sprawach nadania stopnia doktora i doktora habilitowanego, przy nadawaniu stopni powinna być stosowana nowa klasyfikacja dziedzin i dyscyplin. Jeśli zastosowanie w praktyce nowej klasyfikacji nauk przez podmioty przed podjęciem uchwały przez RDN nie było zgodne z tą uchwałą, podmioty powinny podjąć jeszcze raz stosowne działania w zgodzie z przyporządkowaniem ustalonym przez RDN.
Kategorie naukowe
Zwracamy również uwagę, że w przypadku zmiany nazwy dyscypliny, w której podmiotowi została przyznana kategoria naukowa, kategorię przyznaną w dyscyplinie przed zmianą jej nazwy uważa się za kategorię w dyscyplinie po zmianie jej nazwy, zgodnie z przyporządkowaniem dokonanym przez RDN.
Ponadto, w przypadku włączenia dyscypliny, w której podmiotowi została przyznana kategoria naukowa, do innej dyscypliny albo do innych dyscyplin wskazanych przez RDN, podmiot ten zachowuje przyznaną kategorię do dnia, w którym decyzja o przyznaniu kategorii naukowej w ramach kolejnej ewaluacji jakości działalności naukowej w dyscyplinie, do której dana dyscyplina została włączona, albo w co najmniej 1 z dyscyplin, do których dana dyscyplina została włączona, stanie się ostateczna. Jeżeli podmiot nie jest objęty kolejną ewaluacją jakości działalności naukowej w dyscyplinie, do której dana dyscyplina została włączona, albo w co najmniej 1 z dyscyplin, do których dana dyscyplina została włączona, traci kategorię naukową przyznaną w dyscyplinie, która została włączona, z końcem roku, w którym rozpoczęła się ta ewaluacja.
Uprawnienia do nadawania stopni w nowych dyscyplinach
Informujemy również, że od dnia 13 lutego 2023 r. istnieje możliwość składania do RDN wniosków
o przyznanie uprawnień do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego w nowo wyodrębnionych dyscyplinach – na zasadach określonych w art. 226a ustawy PSWiN.
Szczegółowe informacje o trybie składania wniosków znajdują na stronie internetowej organu pod poniższym linkiem:
W przypadku ewentualnych pytań prosimy o bezpośredni kontakt z Radą Doskonałości Naukowej:
00-901 Warszawa, pl. Defilad 1, Pałac Kultury i Nauki, p. XXIV, pok. 2414, tel. (022) 656 60 98, fax (022) 656 63 28, email: kancelaria@rdn.gov.pl.
Przyporządkowanie prowadzonych kierunków studiów do dyscyplin, które zmieniły nazwę
W przypadku zmiany nazwy dyscypliny dokonanej ww. rozporządzeniem w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, uczelnie muszą niezwłocznie dostosować program studiów do brzmienia przepisu, co oznacza, że powinny dokonać w nim zmiany uwzględniając nową nazwę dyscypliny, do której jest przyporządkowany prowadzony kierunek studiów – w związku z koniecznością dostosowania programu studiów do zmian w przepisach powszechnie obowiązujących (§ 7 ust. 5 pkt 2 lit. b rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów, Dz. U. z 2021 r. poz. 661, z późn. zm.), dalej „rozporządzenie w sprawie studiów”.
Zasadne jest, aby zmiany w programie studiów w zakresie nazwy dyscypliny objęły wszystkie cykle kształcenia trwające w dniu wejścia w życie ww. rozporządzenia w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych, tj. studia rozpoczęte w roku akademickim 2022/2023, a także studia rozpoczęte przed rokiem akademickim 2022/2023. Zmiany w zakresie dostosowania programu studiów do zmian w przepisach powszechnie obowiązujących mogą być wprowadzane w trakcie cyklu kształcenia.
Niezbędne dla wprowadzenia zmian w programie studiów w zakresie nazwy dyscypliny jest podjęcie stosownej uchwały przez senat uczelni, który ustala program studiów.
W dyplomach ukończenia studiów wydawanych absolwentom, którzy ukończą studia w semestrze zimowym roku akademickiego 2022/2023, powinna być wskazana dyscyplina (dyscyplina wiodąca), do której jest przyporządkowany kierunek studiów ukończonych przez absolwenta, wynikająca z uchwały senatu ustalającej program tych studiów.
Przyporządkowanie prowadzonych kierunków studiów w przypadku wyodrębnienia nowej dyscypliny
W związku z wyodrębnieniem nowych dyscyplin uczelnie mogą w ramach doskonalenia programu studiów, na podstawie § 7 rozporządzenia w sprawie studiów, dokonywać zmian w programach studiów w zakresie związanym z przyporządkowaniem kierunków do dyscyplin naukowych, w tym zmian efektów uczenia się.
Uczelnie w ramach autonomii programowej samodzielnie opracowują programy studiów, tak więc decyzja o potrzebie wprowadzenia określonych zmian w programie studiów w zakresie efektów uczenia się i przyporządkowania kierunku do dyscyplin naukowych, w tym zmiany dyscypliny wiodącej, w związku z wyodrębnieniem w klasyfikacji nowej dyscypliny, należy do uczelni prowadzącej studia na określonym kierunku. Zmiany w programach studiów w zakresie przyporządkowania kierunku do dyscyplin naukowych, w związku z wyodrębnieniem nowej dyscypliny, powinny być wprowadzane z początkiem nowego cyklu kształcenia.
Informujemy, że w przypadku kierunku studiów utworzonego na podstawie pozwolenia (decyzji ministra), zmiany w programie studiów nie mogą przekraczać łącznie 30% ogólnej liczby efektów uczenia się określonych w programie studiów aktualnym na dzień wydania tego pozwolenia (§ 7 ust. 4 rozporządzenia w sprawie studiów). Przepis ten stosuje się do zmian w programie studiów dokonanych po jego wejściu w życie; w limicie tym nie uwzględnia się zmian w programie studiów dokonanych przed dniem 1 października 2018 r. W związku z tym punktem odniesienia dla zmian dokonywanych w programie studiów utworzonych przed 1 października 2018 r., w drodze decyzji ministra, będzie ogólna liczba efektów uczenia się określona w programie studiów obowiązującym w dniu wejścia w życie rozporządzenia w sprawie studiów. Powyższe ograniczenie nie dotyczy kierunków studiów utworzonych przez uczelnię „samodzielnie”.
Zatem gdy zmiany w programie studiów (dotyczące zmiany przyporządkowania do dyscyplin) utworzonych na podstawie pozwolenia ministra skutkują przekroczeniem 30% ogólnej liczby efektów uczenia się, wymaga to utworzenia nowego kierunku:
– jeżeli uczelnia posiada odpowiednią kategorię naukową (co najmniej B+), o której mowa w art. 53 ust. 7 ustawy PSWiN, w dyscyplinie wiodącej, do której jest przyporządkowany kierunek studiów – uczelnia powinna „samodzielnie” utworzyć nowy kierunek studiów, który zgodnie z art. 53 ust. 10 ustawy PSWiN, musi mieć nazwę inną niż dotychczasowa,
– jeżeli uczelnia nie posiada odpowiedniej kategorii naukowej (co najmniej B+), o której mowa w art. 53 ust. 7 ustawy PSWiN, w dyscyplinie wiodącej, do której jest przyporządkowany kierunek studiów (dot. także zmiany dyscypliny wiodącej na wyodrębnioną nową dyscyplinę) – zachodzi konieczność wystąpienia do MEiN z wnioskiem o nowy kierunek studiów, który zgodnie z art. 53 ust. 10 ustawy PSWiN musi mieć nazwę inną niż dotychczasowa.
Natomiast w przypadku gdy uczelnia planuje zmianę w przyporządkowaniu do dyscyplin naukowych kierunku utworzonego „samodzielnie”, polegającą na zmianie dyscypliny wiodącej na wyodrębnioną nową dyscyplinę, czyli w której uczelnia nie posiada odpowiedniej kategorii naukowej (co najmniej B+), o której mowa w art. 53 ust. 7 ustawy PSWiN, zachodzi konieczność wystąpienia do MEiN z wnioskiem o nowy kierunek studiów, który zgodnie z art. 53 ust. 10 ustawy PSWiN musi mieć nazwę inną niż dotychczasowa.
Warunkiem wprowadzenia zmian w programie studiów w przypadku wyodrębnienia nowej dyscypliny jest podjęcie stosownej uchwały przez senat uczelni, który ustala program studiów.
Jednocześnie wskazujemy na zmianę wprowadzoną w art. 28 ust. 5 ustawy PSWiN, na podstawie której dotychczasowe zadanie senatu, tj. ustalanie programów studiów, uchwalanie zmian w programie studiów, może być wykonywane przez inny określony w statucie organ uczelni, o którym mowa w art. 17 ust. 2, z tym że efekty uczenia się muszą być określone przez senat.